HIV-infectie/AIDS

Voorkeursmoment voor verwijzing naar de diëtist:

• diagnose HIV-infectie/AIDS gecombineerd met tenminste één van de volgende gegevens:

• ongewenst gewichtsverlies van > 5% binnen 1 maand of > 10% binnen 6 maanden
• indien verwacht wordt dat de voedselinname gedurende tenminste 10 dagen < 500 kcal zal zijn
• metabole complicaties ten gevolge van Highly Active Anti Retroviral Therapy (HAART)
• lipodystrofie, te hoog gewicht (overgewicht of adipositas) en/of insulineresistentie, hyperlipidemie
• nierfunctie stoornis
• leverfunctie stoornis
• osteoporose
• afbuiging in de groeicurven voor gewicht met > 1 SD en lengte met > 0,25 SD per jaar, bij jonge kinderen met > 1 SD in 3 maanden.

Relevante gegevens voor de diëtist:

• diagnose: stadium HIV-infectie met gerelateerde voorgeschiedenis, mogelijke oorzaak van verminderde voedselinname en/of absorptie, eventuele comorbiditeit
• symptomen: anorexie, misselijkheid, braken, kauw- en passageklachten, pijnlijke mond/slokdarm, diarree, obstipatie, groeiachterstand/gewichtsverlies
• laboratoriumgegevens: CD4, viral load, totaal cholesterol, HDL-cholesterol, triglyceriden, glucose, HbA1c (afhankelijk van klachten, bepaling betreft nierfunctie, leverfunctie) 
• medicatie: antibiotica, anti-diarrhoica, anti-emetica, eetlustopwekkers, anti-retrovirale middelen (HAART), chemotherapeutica
• overig: lengte, gewicht(sverloop).

Doelstelling behandeling diëtist:

• verminderen van de symptomen 
• handhaven/verbeteren van een goede groeicurve/voedingstoestand
• verlengen van de levensverwachting
• het verhogen van de levenskwaliteit. 

Dieetkenmerken:

• energieverrijkt: asymptomatische HIV-infectie: basaalmetabolisme (Harris & Benedict) + toeslagen
• eiwitverrijkt:

kinderen

• 1,5 -3 g/kg actueel lichaamsgewicht afhankelijk van de leeftijd

volwassenen

• 1,5-2 g/kg actueel lichaamsgewicht
• consistentie: zonodig aangepast aan de symptomen
• bij diarree: eventueel lactose- en saccharosebeperkt. Bij kinderen eventueel ook fructosebeperkt.
• streven naar voldoende vet, voedingsvezels en vocht volgens Richtlijnen goede voeding
• advies 1-2 maal daags een multivitamine preparaat met samenstelling 100-150% ADH
• aandacht voor invloed van voeding bij inname van anti-retrovirale middelen
• aandacht voor algemene hygiënerichtlijnen
• bij te hoog gewicht: zie ‘te hoog gewicht’
• bij hyperlipidemie: zie ’hypercholesterolemie’
• bij diabetes mellitus: zie ‘diabetes mellitus’
• bij osteoporose: zie metabole ziekten ’osteoporose’.

Behandeltijd:

• zorgniveau 3*, zie ’werkwijze diëtist’.

Bronnen:

Drain PK, Kupka R et al. Micronutrients in -positive persons receiving highly active antiretrovirale therapy. American Journal of clinical Nutrition. 2007 feb; (2):333-45

European AIDS Clinical Society Guidelines on the Prevention and Management of Metabolic diseases in HIV. EACS: Paris, France; 2008

Jonkers-Schuitema CF, Eden J van. Voeding bij hiv en aids. Bohn Stafleu van Loghum, Houten: 2009

Ockenga J, Grimble R et al. ESPEN Guidelines on Enteral Nutrition: Wasting in HIV and other chronic infectious diseases. Clinical Nutrition (2006)25:319-329

Valk M van der, Reiss P. Metabole bijwerkingen van antiretrovirale therapie. Ned Tijdschr Geneeskd. (2008) 31 mei; 152(22):1260-4

De actualisering van HIV-infectie/AIDS is gerealiseerd door Patricia Bruynzeel en Nienke ter Horst, diëtisten Academisch Medisch Centrum (AMC)